dit is een foto van de hoofdpersoon, i.v.m. privacy kan ik helaas niet de hele foto plaatsen.

This is a pic from the main character, due to privacy I can not post the complete picture unfortunatly

 

De oude hoofdverpleegster stierf...

 

Ik ontmoette haar drie jaar geleden voor het eerst. Een grote, zware dame die veel zorg nodig had en niet meer kon lopen. In het begin kon ze nog op haar voeten staan met een heleboel hulp(middelen). Ze kon enorm van haar douche genieten, tenminste wanneer het hete water nog liep. Nadat het water gestopt werd, hadden we haast om droog en gekleed te worden. Ze was niet een echt spraakzame vrouw, maar de uitingen op haar gezicht zeiden het allemaal. Ze is een hoofd verpleegkundige geweest dus ik noemde haar meestal zuster W, waardoor haar glimlach vaak verscheen.

Als ik In het weekend werkte gingen samen 'wandelen' in de omgeving van het verpleeghuis. Ik liep en duwde haar rolstoel, ervoor zorgend dat ze comfortabel zat en warm bleef. Zij zat dan en keek rond. Ik wees haar aan wat ik-met mijn fotografen ogen-zag. We gingen nooit ver, maar als we dan weer terug kwamen gingen we steevast naar de tuin om te genieten van een drankje, ik koffie zwart en zij warme chocomelk.

In haar stilte zei ze zo veel en ik heb de berichten meestal begrepen, controlerend door korte vragen, ze had namelijk de voorkeur om te antwoorden met Ja of Nee. We hebben samen veel herinneringen en ik denk dat ze genoot van de speciale band die we hadden. Niet dat het altijd goed was natuurlijk, nu en dan ze kon boos worden, of alleen maar boos kijken en me uitschelden. Moeilijk om in te schatten wat de oorzaak van haar stemmingen was.

In de ochtend wanneer ik haar kamer binnenkwam zei ik ' Goedemorgen zuster W. heb je goed geslapen? Ik zal de gordijnen open doen zodat je kunt zien dat de zon al wakker is '. Haar gebruikelijke antwoord dan was ' ow mijn liefste ben jij het? Ik slaap nog steeds'. Dan begon ik met wassen, ze sloot haar ogen en werd stil. Net alsof alle energie werd gebruikt om mij te begroeten. In het begin dacht ik misschien heb ik iets verkeerd gezegd of gedaan waardoor ze haar haar ogen sluit. Door vragen aan haar te stellen hierover kwam ik te weten dat ze zich graag afsloot voor de wereld en genoot van haar momenten van vrede.

Een andere iets wat ze placht te zeggen was zo schattig. Als ik voor de lunch haar broodjes smeerde en vervolgens vroeg wat wenst u op uw boterham? Dan was haar antwoord kort en simpel: 'JOU'. Ik zei toen: "maar zuster W ik pas toch niet op die kleine broodjes, zou het niet beter zijn om bijvoorbeeld jam te nemen?" 'Nou oké dat is dan mijn 2e keuze...'

Haar conditie ging langzaam achteruit en van een grote gezette dame veranderde ze in een veel kwetsbaardere en dunnere vrouw. En onze gezamenlijke grap was dan dat ze binnenkort wel weer in  badpak of zelfs een bikini zou kunnen, waardoor haar prachtige glimlach weer verscheen. Haar lichaam verdween langzaam, maar haar geest was nog steeds helder en scherp, ze sliep meer en meer.

Ik vertelde haar altijd wanneer mijn vrije dagen waren of wanneer ik vakantie had. Ze was een echte zee vrouw, ze hield van het strand en de zee. Dus als ik met vakantie naar de zeekust ging of zelfs maar voor één dag, wist ze dat. Als ik dan terug kwam vroeg ze altijd of ik een goede tijd had gehad en dan keken we samen wat van de foto’s die ik genomen had.

Ze hield ook van de zonsopgang en mijn gewoonte is om een foto te nemen wanneer de zonsopgang mooi is. Haar kamer was gelegen op de zonsondergang kant van het gebouw. Vaak zag ze de zonsopgang  toch op een foto die ik nam vanaf de andere kant van het gebouw. 'Mooi' was haar reactie kort en simpel.

In haar kamer had ze 2 planten van Ikea, dat is één van de dingen om te vergeten... om de planten water te geven. Ik nam de zorg van haar planten voor een lange tijd op me. In het vorige gebouw had haar kamer een balkon en wanneer het regende zette ik ze dan op het balkon voor een nacht. Vertelde haar dan  'ze zijn opnieuw gered zuster W'... 'ow dank je wel lieverd’. Nadat we verhuisden  naar de nieuwe locatie stierf één plant en voor mij was dat het teken dat ook zij achteruit ging.

Na verloop van tijd had ze meer en meer hulp nodig en kon niet meer op haar benen staan. Ze zat in een speciale comfortabele rolstoel met de optie ook daarin te kunnen liggen. Na de lunch nam ik haar meestal mee naar de zonnige kant van de woonkamer, voorzag van haar een kleine deken en een zacht kussen onder haar hoofd. Zonder woorden werd uitgedrukt hoeveel ze dat waardeerde. Haar grote blauwe ogen vertelde me alles.

Haar laatste weken lag ze in bed en dan namen we haar mee naar de woonkamer met bed en al. Soms had ze gewoon de voorkeur om in haar kamer te blijven. Ze maakte nog steeds keuzes...

' woonkamer of hier?'  'Hier...'.  Liggend, luisterend naar zachte muziek, comfortabel en door ons in de gaten gehouden.

 

Ze sprak zelfs minder en we moesten in haar ogen zien of ze tevreden was met onze zorg. Minder eten, minder drinken, veel slapen. Ze had geen pijn, of angsten, ze was comfortabel maar ging ons langzaam toch verlaten. Haar blauwe ogen nu en dan geopend wanneer ze mijn stem leek te herkennen,  een beetje eten, een beetje drinken en dan weer slapen.

Afgelopen maandag meldde de nachtdienst dat haar toestand veranderd was gedurende de nacht en ze verwachten dat het einde naderde. Ik liep naar haar kamer, het was 7 uur, ik was nog alleen op de afdeling. Ik opende haar deur, hoorde een grote zucht... ze overleed in vrede.

De ene plant die overbleef, leeft nog steeds.

Dank u Zuster W, voor alle mooie en dierbare momenten die u me gaf!.

 

The old head nurse died…

 

I met her for the first time three years ago. A big lady who needed a lot of care and was unable to walk anymore. In the beginning she could still stand on her feet with a lot of help. She did enjoy her shower a lot, at least when the hot water was still running. After the water stopped we did hurry to get dry and dressed again. She was not a really talkative woman, but the expressions on her face said it all. She has been a head nurse so I called her nurse W most of the times, which made her smile.

In the weekends when I worked we went for ‘walks’ through the environment of the nursinghome. I walked and pushed her wheelchair, making sure she was comfortable and warm. She was just sitting and looking around. Pointing out to her what i –with my photographers eyes-  saw. We never went far, but when coming back tot he nursinghome we always went to the garden to have a drink, me coffee black and her hot choco.

In her silence she said soo much and I got the messages most of the time, checking by asking short questions, cause she prefered to answer with yes or no. We created many memories together and I think she did enjoy the special bond we had. Not that it was always okay ofcourse, now and then she could be grumpy and call me names. Hard to estimate what caused her moods.

In the morning when entering her room I always said ‘good morning nurse W. did you sleep well? I will open the curtains so you can see the sun is already up to’. Her usual reply then was ‘ow my love is it you? I am still sleeping’. Then when I started to wash her, she closed her eyes and got silent. Like all energy was used to greet me. In the beginning I thought maybe I did something wrong that makes her close her eyes. By asking about it I learned she liked to shut off from the world and have her moments of peace.

Another things she used to say was soo cute. For lunch I made her sandwiches and then ofcourse asked what would you like on your sandwich? Her reply was short and simple: ‘YOU’. I then said:  ‘but mrs W I dont fit on that small sandwich, wouldnt it be better to have marmelade?’ ‘well okay thats my 2nd choise then…’

Slowely her condition went down, from a big lady she turned into a much more fragile woman. And our joke was that she could wear a bathing suit or even a bikini again which made her smile a lot. Her body faded, but her mind was still quite clear, she just slept more and more.

I always told her when my days off were or when I would go for a vacation. She was a real seagirl, she loved the beach and the sea. So when I went for a vacation at the seacoast or even just went there for one day, she knew. Always asking when I came back if I had a good time and then we watched the pics I took together.

She also loved the sunrise and my habbit is to take a pic when the sunrise is beautiful. Her room was located on the sunset side of the building, so many times she saw the sunrise on a pic I took from the other side of the building. ‘Lovely’ was her short and simple reaction.

In her room she had 2 plants from Ikea, its one of the things to be forgotten…to water the plants. I took care of her plants for a long time. In the previous building her room had a balcony and when it was raining I put them on the balcony for a night. Telling her ‘I saved them again’ …’ow thank you so much my dear’. After we moved to the new location one plant died and for me was the sign she was going conditionaly down also.

Over time she needed more and more help and she couldnt stand on her feet anymore. She was sitting in a special comfortable wheelchair with the option to also lay in it. After lunch I usually took her to the sunny side of the livingroom, covered her with a small blanket and a soft pillow under her head. Without words she expressed how much she appreciated and liked that. Her big blue eyes told me everything.

Her last weeks she was laying in bed a lot and then we took her to the livingroom with bed and all. Sometimes she just prefered to stay in her room. She still made choises……’livingroom or here?’  ‘Here….’.  Laying there, listening to soft music, comfortable and looked after closely by us.

She did even speak less and we had to see in her eyes if she was okay with our care. Less eating, less drinking, sleeping a lot. She didnt have pain, or fears, she was comfortable but slowely leaving anyway. Her blue eyes now and then opened when she seemed to recognize my voice, eating a little, drink a bit and then sleep again.

Last Monday the nighstift reported that her condition changed over night and they expected her to die soon. I walked to her room, it was 7 am, I was all alone on the unit. I opened her door, heard one big sigh…..she passed away in peace.

The one plant that was left, is still alive.

Thank you mrs W, for all the great moments you gave me !